Chọn mai vàng hay các loại cây kiểng có những tiêu chí nhất thiết. Điều này quan trọng vì nó Tìm hiểu được giá trị của một cây đẹp. Hơn nữa, chơi một cây kiểng cũng nói lên ý kiến sống của người chơi cây.
Xưa nay, bất cứ nghệ nhân nào trồng mai kiểng cũng đều tậu mọi cách để mong sao sáng tạo được những cây mai đẹp để… chăm sóc sắc đẹp cho đời. Còn với quý khách mai về chưng thì chắc chắn theo tâm lý chung, người nào cũng muốn tránh cho được sự nhầm lẫn trong lựa chọn để có cây mai đẹp mà thưởng ngoạn.
Do cây mai có khả năng sống hơn trăm năm, tuổi “thọ” của cây còn dài hơn cả một đời người, Do đó đời trước ông bà trồng, ví như được chăm bón tốt, cây mai khủng đó có thể lưu lại cho con cháu đời sau. Điều này xưa nay không phải là chuyện hi hữu thấy. Chính vì lẽ ấy nên trồng mai kiểng, bất cứ người nào cũng ước mong chọn cho được những cây thật đẹp mới ưng bụng.
Muốn chọn được cây mai đẹp, quí vị nên thuộc nằm lòng hai câu:
“NHẤT THÂN - NHÌ ĐẾ - TAM TÀN – TỨ THẾ”.
“NHẤT ĐẾ - NHÌ THÂN – TAM TÀN – TỨ THẾ”
Đây là 2 câu phổ thông trong giới chơi cây. Câu Ban đầu có vẻ được rộng rãi đối với người chơi mai vàng ở miền Nam. Câu thứ 2 là sự chọn lựa của người miền Trung. Dù rằng sắp xếp tầm quan trọng các chỉ tiêu không giống nhau nhưng về cơ bản các chỉ tiêu này quyết định được giá trị của một cây mai vàng. Không chỉ có vậy, mục tiêu "cổ, kỳ, mỹ" đóng vai trò quan yếu trong chỉ tiêu Phân tích cây cảnh nghệ thuật cũng là những chỉ tiêu không thể thiếu của mai vàng.
Lời khuyên lơn của câu này là: muốn Nhận định sự tốt, xấu của một cây mai kiểng, ta nên tuần tự Phân tích các phần tiếp đây của cây theo thứ tự sớm muộn, như sau:
Việc ban đầu được Tìm hiểu là quan yếu nhất cần xét tới là phần thân cây.
Kế đó ta mới lưu ý tới phần đế, tức là phần gốc cây mai và bộ rễ mọc nổi trên mặt đất chậu trồng.
Chi tiết thứ ba, kém quan yếu hơn cần xét đến là phần tán lá.
cuối cùng xét đến các thế của cây kiểng. Thường nhật đối với phổ biến người thì thế cây được xem là phần dễ cá tính người xem nhất, nhưng được khuyên là nên chú trọng sau hết.
THÂN CÂY MAI VÀNG
vì sao phần thân cây lại cần ưu tiên xét đến? Điều này dễ hiểu, vì thân của cây mai kiểng- xin được phép so sánh đâu có khác chi vóc dáng của cô thiếu nữ xuân thì? Thân cây có suôn sẽ thon thả tạo được các con phố nét uyển chuyển mới được Phân tích là đẹp. Ngược lại cây mai kiểng mà thân căn vặn, đoạn to đoạn nhỏ thì…đẹp nỗi gì! Hơn nữa, phần thân lúc đã tới tuổi trưởng thành, độ bền bỉ không còn nữa thì ko tài nào uốn sửa lại được. Chính vì thế nếu trước đây người trồng uốn sửa ko khéo thì sau này thân có xấu cũng đành để thế mà thôi.
Do vậy, lúc chọn phần thân của cây mai tơ thì đòi hỏi thân cây phải tròn trịa, chắc chắn, vỏ trơn tuột láng. Thân cây phải ngay thẳng, không vặn và thân phải nhỏ hơn phần gốc và to hơn các cành. Với thân cây mai già, thân cây cần có độ cong, tương tự mới thuận tiện tạo cho người thưởng ngoạn mường tưởng ra dáng vẻ của một người cao tuổi lão với cái lưng còng. Vỏ cây cần nứt nẻ sần sùi, lại có rộng rãi hốc lõm giống như làn da nhăn nheo của người già và những thương tật (sẹo) trên mình họ, do sự đào thải hà khắc của thời gian. Cũng cần được biểu đạt thêm: Do phần thân cây nằm đúng vào tầm nhìn của người thưởng ngoạn, Do vậy nên ví như thân bị khuyết thiếu thì trị giá của cây mai kiểng đấy bị giảm sút…
ĐẾ CÂY MAI VÀNG
vì sao phần đế tức phần gốc cây và các rễ mọc lộ thiên trên mặt chậu được Tìm hiểu là quan trọng?
Điều này cũng dễ hiểu, vì bình thường hễ đề cập đến cây thì ai cũng mường tượng phần cội (gốc cây), và xem phần gốc mới là phần quan trọng nhất. &Ldquo;Cây có cội, nước có nguồn”. Thực tại cho thấy, cội có chắc khỏe thì mới giúp thân đứng vững được trước mọi phong ba bão táp của cuộc thế. Phần gốc cây được Đánh giá là đẹp lúc đoạn gốc phải phình to hơn phần thân bên trên, hoặc tệ hơn là bị eo thắt hơn thì sẽ mất vẻ thẩm mỹ, do trái với quy luật ngẫu nhiên.
Và điều tệ hại này vẫn có thể xảy ra lúc người làm quá lạm dụng đến việc bón rộng rãi phân hóa học và nhất là bón phân ko đúng qui cách nên từ đấy lượng phân được bón vào chỉ quy tụ nuôi thân cây làm cho phần thân nở nang ra, trong khi phần gốc vững mạnh chậm lại.
tương tự, dù mai tơ hay mai già, phần gốc phải có độ lớn hơn phần thân mới hợp với khi không. Ở gốc mai già cần tạo những vết nứt nẻ như những thương tật của lớp vỏ bên ngoài càng làm cải thiện thêm phần giá trị, tạo được ấn tượng mạnh ở người xem.
Nơi phần gốc xung quanh mặt chậu (đoạn cổ rễ); đừng kể chỉ mai già mà ngay cả mai kiểng vào tuổi trưởng thành mà có sự xuất hiện của dăm ba đoạn rễ khí sinh bò ngoắt ngoéo trên mặt đất vừa làm tăng cường thêm sự già lão của cây, vừa gây được sự ham thích cho người xem. Vững chắc ai cũng cho rằng chính nhờ vào phần rễ nổi này mới giúp cây kiểng đứng vững được.
Những rễ khí sinh này ko cần lộ ra nhiều, vì càng nhằng nhịt càng làm rối mắt người xem. Đấy là điều cần giảm thiểu trong nghệ thuật uốn sửa cây kiểng. Chỉ cần có sự hiện diện của bốn cái rễ nổi mọc dàn trãi ra rộng rãi phía với hình thù uốn lượn tự dưng mới đẹp.
Nuôi dưỡng cho phần gốc cây nở nang không khó lắm nhưng muốn tạo cho bộ rễ khí sinh bò lắt léo trên mặt đất chậu đòi hỏi công nghệ “đôn gốc” hằng năm của người trồng. Thường thì sau tết 1 số tuần, tranh thủ những lần thay đất mới vào chậu kiểng, nghệ nhân đôn rễ cây mai lên cao một chút … phải chờ đợi ba bốn năm sau họ mới tạo được bộ rễ nổi xinh đẹp hiệu quả muốn.
TÀN CÂY MAI VÀNG
tại sao tán lá được coi là phần thứ yếu để xét đến?
Lẽ dễ hiểu là tuy tán lá đóng vai trò làm đẹp cho cây, giống như suối tóc mây óng ả xỏa trên bờ vai các cô gái, nhưng phần “trang trí” này lại dễ uốn sửa Cho nên dù có bị khuyết thiếu cũng ko là chuyện đáng lo. Việc uốn cành tạo tán cho cây mai và các loại kiểng khác không là việc quá cạnh tranh đối với các nghệ nhân hoa kiểng; và việc này cũng ko đòi hỏi tốn kém phổ biến thời kì và công sức. Lúc cành nhánh còn tơ do mềm mỏng nên rất dễ uốn. Và chỉ cần trong khoảng sáu tháng tới một năm là chúng đã ngoan ngoãn chịu ép một bề để vào khuôn khổ…
Một cây mai kiểng có bộ tán đẹp là nhờ vào những cành nhánh trên thân được phân bố hợp lý và linh động, hài hòa. Tên gọi trật tự cành- tán trên cây: Cành gần đất là cành địa, rồi cành nhân, cành 3, cành 4. Tán hay tàn nguyên tức là cái tàn, cái lọng phủ chụp lên trên ngọn cây làm tăng cường vẻ đẹp của cây mai kiểng thêm lên.
Cành phải mọc vươn dài, ngay thẳng, ko gãy gập và cũng không được cong queo. Cành mọc phía dưới cộng sắp gốc (phủ địa) theo ngẫu nhiên, bao giờ cũng là cành lớn nhất và dài nhất so với các cành nhánh mọc bên trên. Các cành mọc phía trên dẫn lên tận ngọn thì càng ngắn dần và nhỏ dần. Nhờ đấy tán lá mới có hình chóp nón, dạng cây thông, khiến tán lá trông nhẹ nhõm và thanh thản.
Một cây mai kiểng đẹp, cành phía dưới cùng không được nằm quá sắp mặt thành chậu, vì như vậy sẽ che từ trần phần gốc (phải chừa chí ít là 10cm với chậu mai cao 1 mét, và 15cm với cây mai trong khoảng 1,60cm trở lên).
Nhưng cành phủ địa này cũng không được “đóng” quá cao (20cm) như vậy sẽ tạo sự … trống chân, chẳn khác nào người mặt quần dài mà ống quần ngắn củn cởn vậy, trông khó coi.
Tùy theo cây mai lớn hay nhỏ cao thấp ra sao mà tạo tán cho phù hợp. Tán lá phải có tỉ lệ cân bằng với chiều cao và chiều rộng của cây: cây thấp mà tán rộng hoặc cây cao mà tán hẹp đều làm giảm giá trị thẩm mỹ.
Muốn thiết kế tán đẹp cho cây mai kiểng đa dạng lúc phải ứng dụng tới phương pháp tạo hình để uốn sửa cấu trúc của cây vào đúng với vị trí thích hợp thì mới tạo được tỷ lệ cân đối…Nói tóm lại, việc uốn cành tạo tán là việc dễ làm.
>>Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cach cho mai nhanh lon
THẾ CÂY MAI VÀNG
vì sao “thế” cây là phần được coi là dễ cá tính nhất lại được xếp vào hàng thứ yếu để định trị giá cây mai kiểng?
Đúng là dáng thế của cây mai kiểng thường được coi là phần hấp dẫn, có phổ quát ma lực thu hút sự ham mê nhìn ngắm của mọi người. Nói cách khác, cây mai nếu chưa được bàn tay nghệ nhân uốn sửa thành “cây thế” thì chưa thể gọi đấy là cây kiểng được. Xấu đẹp ra rao chưa bàn tới.
Và, lúc cây đã thành kiểng thế thì trị giá của nó sẽ được nâng lên mức cao hơn phổ quát lần, nếu như ấy quả là cây có dáng thế đẹp.
Thế nhưng, sở dĩ phần này được sắp vào hàng chung cục để chọn lựa, vì việc tạo thế hay uốn sửa thế cho cây kiểng khái quát vốn là việc không quá khó khăn. Thậm chí nếu như cần sửa đổi thành thế khác cho cây thay vào ngoại hình sẵn có, với nghệ nhân có tay nghề cao, nhờ vào công nghệ uốn sửa, tháp ghép họ vẫn dễ dàng tiến hành được.
mặc dầu vẫn biết, cây mai có thân hình bền bỉ nhưng so với phổ quát giống kiểng khác như mai chiếu thủy, Kim quít, Cần thăng…thì cây mai khó uốn nên 1 vài thế. Như thế thác đổ chả hạn. Tuy nhiên, đối với nghệ nhân tay nghề cao, họ vẫn kiên nhẫn thực hiện được điều này.
Điều cần nói ở đây là dựa vào cách tạo dáng thế cho cây kiểng, nghệ nhân ta đã ngầm kí thác tâm tư, ý chí cùng mọi ước vọng riêng tư của mình một cách khéo léo. Như vậy nên, khi ngắm nhìn một cây kiểng thế, người thưởng ngoạn ví như tinh ý một tí có thể thuận lợi biết những gì thầm kín mà người trồng kiểng đã kín đáo gởi gắm vào, chẳng khác nào mỗi cây kiểng tụ nó đã có một chủ đề riêng biệt. Từ đó, người dùng dể dàng tuyển lựa được cho mình một cây kiểng có chủ đề thích hợp với mong đợi của mình:
Với người có ý chí tự lập, thân tự lập thân không muốn phiền lụy cậy nhờ ai để sống thì lựa cây mai kiểng có thế “trực quân tử” (cây mọc thẳng đứng, các cành ở vị trí nằm ngang, như người anh hùng đầu đội trời, chân đạp đất, không chịu tắt thở phục trước một thần thế nào…) hay thế “tùng lập” (cây thân thẳng, cành nằm ngang, ẩn ý đề cao tính tự lập, sự dũng mãnh của người giới trẻ mới to với sức lực dũng mãnh…), hoặc chọn thế “Hạc lập” (thân cây tuy mảnh khảnh, cành ẻo lả nhưng phần ngọn vương cao, ám chỉ người biết sống tự lập, dù nghèo cũng ko chịu hạ mình để luồn lụy ai…)
Với người trọng điều nhân nghĩa, sống có đạo đức, tôn trọng nghi lễ.. Thì lựa cây mai kiểng có thế “Tam cương” (là ba giềng mối Vua tôi, Cha con, Vợ chồng, trên cây chọn ra ba cành vững chắc gồm đủ cành văn, cành võ, cuối cành uốn thành tay mới khéo), hay thế “Ngũ thường” (đề cao năm đức tính tốt của con người là Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí, Tín. Trên cây mai chỉ chọn lại năm cành với khoảng cách thường xuyên, tạo tán cho cây cân đối, mỗi cành như vậy biểu tượng cho một đức tính của con người)…